Định nghĩa / Ý nghĩa

Tất cả các thành ngữ (idiom) written in stone (được viết trong đá), set in stone (được lắng đọng trong đá), carved in stone (được đục, tạc trong đá), etched in stone (được chạm, khắc trong đá)đềucónghĩa là vĩnh viễn, cố định, vững bền, không biến đổi, không thể bị thay đổi.

Hai phiên bản thành ngữ written in stone và set in stone được sử dụng phổ biến hơn, kế đến là carved in stone, và cuối cùng, thành ngữ etched in stone là phiên bản ít được sử dụng nhất. Tuy vậy, carved in stone và etched in stone sát với nghĩa đen của loạt 4 thành ngữ này hơn là written in stone và set in stone (chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn trong phần nguồn gốc thành ngữ ở phía dưới).

Bạn lưu ý giới từ của các thành ngữ này là in (trong), thay vì on (lên, trên). Một việc tưởng như cỏn con, nhưng có khá nhiều người học tiếng Anh viết sai thành written on stone, set on stone, carved on stone và etched on stone. Bạn có thể đoán được lý do vì sao không? Có lẽ là vì trong tiếng Việt, chúng ta nói đục đẽo, chạm khắc lên đá và vô tình phạm phải lỗi dịch thuật khi diễn đạt sang tiếng Anh.

Mặc dù đá (stone) trong các thành ngữ này được nhiều người ngày nay hiểu là cách nói ngắn gọn của từ tombstone (bia mộ, lăng mộ đá), điều này không nhất thiết là đúng. Stone thực chất chỉ nói về một tảng đá bình thường, như chúng ta sẽ thấy trong phần sau. Lý do mình nhắc đến điều này là vì một số người vì lý do này mà biến đổi các thành ngữ ban đầu thành written in tombstone, set in tombstone, carved in tombstone và etched in tombstone. Mình muốn các bạn biết qua về các biến thể thành ngữ này cũng như có một khái niệm về lý do của quá trình biến đổi đó.

Để hiểu thêm về cách sử dụng loạt thành ngữ written in stone, set in stone, carved in stone và etched in stone, mình mời bạn xem qua các ví dụ ở cuối bài học.

Nguồn gốc / Xuất xứ

Cho đến nay, giữa các thành ngữ written in stone, set in stone, carved in stone và etched in stone, dường như chưa có tài liệu nào có thể xác định chắc chắn phiên bản nào đã ra đời trước, phiên bản nào ra đời sau, nhưng chúng có thể đều đã có chung một xuất xứ: kỹ thuật chạm khắc đá.

Trước khi con người phát minh ra giấy, đá từng là công cụ được dùng để chứa đựng những thông tin mà một người muốn truyền đạt lại cho người khác, thông qua phương pháp đục đẽo, chạm khắc lên đá. Có thể nói tuổi đời của phương pháp giao tiếp và lưu trữ thông tin này xấp xỉ với tuổi đời của loài người trên Trái Đất này, vì nó đã được sử dụng từ tận thời tiền sử, cụ thể là vào Thời kỳ Đồ đá (Stone Age). Nếu bạn chưa hình dung ra, giai đoạn này trải dài từ vài triệu năm trước, cho đến khoảng năm 2 000 Trước Công nguyên. Chắc hẳn khi xem các phim tài liệu, phim hoạt hình hay đọc trong sách vở, có lần bạn đã thấy những hình ảnh được đục đẽo, chạm khắc trong vách những hang động, ví dụ như trong những hang núi. Đây là lý do mà trong phần trên của bài học, mình đã nói rằng carved in stone và etched in stone (đặc biệt là carved in stone) là hai phiên bản sát nghĩa đen nhất trong loạt 4 thành ngữ này.

Theo mạch thời gian, loài người từ đục đẽo hình ảnh lên đá, sang đục những ký tự, và rồi sang chữ viết. Đây là lý do vì sao bạn không thấy người ta thường nói drawn in stone (được vẽ trong đá) mà là written in stone. Bạn không vẽ (draw) các chữ viết, bạn viết (write) chúng. Và đương nhiên, “viết” ở đây là bằng phương pháp đục đẽo đá thay vì cầm bút để viết lên đá, vì thời đó làm gì có bút để viết.

Bên cạnh câu chuyện về quá trình phát triển của loài người từ thời tiền sử, có ý kiến cho rằng các thành ngữ written in stone, set in stone, carved in stone và etched in stone có thể còn có một nguồn gốc khác mang tính tôn giáo, tâm linh nhiều hơn là lịch sử. Trong The Book of Exodus, một quyển sách kể về cuộc di cư hàng loạt của người Do thái ra khỏi Ai Cập dưới sự giúp đỡ của Thượng Đế, có một đoạn kể về sự kiện Thượng Đế trao cho Moses hai phiến đá (tablets of stone), trên đó có viết Mười lời răn dạy (Ten Commandments) (Moses, hay còn được biết đến với tên gọi Moshe Rabbenu, là một trong những tín đồ tôn giáo quan trọng nhất trong lịch sử đạo Do thái (Judaism), đạo Hồi (Islam), đạo Cơ-đốc (Christianity) và nhiều tôn giáo khác). Cụ thể, Exodus 31:18 viết: “And he gave unto Moses, when he had made an end of communing with him upon mount Sinai, two tables of testimony, tables of stone, written with the finger of God.” (Và ngài đã đưa cho Moses, khi ngài đã đến cuối cuộc đàm luận với ông trên núi Sinai, hai phiến minh chứng, hai phiến đá, được viết với ngón tay của Thượng Đế.). Theo giai thoại, một trong hai phiến đá đã bị Moses đập tan, và phiến đá còn lại sau đó cũng đã bị Moses đẽo đục không còn nguyên vẹn, nhưng Thượng Đế đã viết lại phiến đá bị đẽo đục đó. Chi tiết phiến đá được viết lại này có thể đã là nguồn gốc dẫn đến ý nghĩa vững bền, cố định, bất biến của thành ngữ written in stone (cũng như của các phiên bản khác trong loạt thành ngữ này). Có người còn đi một bước xa hơn và lập luận rằng tính vĩnh cửu không nằm ở các phiến đá của Thượng Đế mà là ở chính những lời dạy của Ngài; điều gì Ngài đã phán là không bao giờ có thể thay đổi – một ý nghĩa trùng hợp với ý nghĩa của loạt thành ngữ written in stone, v.v.

Ví dụ sử dụng và biến thể cách dùng như thế nào

• It shouldn’t be a surprise to you that we don’t receive any pay raise after that big project. Our salaries are all set in stone, no matter how much we work. (Bạn không nên thấy ngạc nhiên về việc chúng ta không nhận được một khoản lên lương nào sau dự án lớn đó. Lương bổng của chúng ta đã lắng trong đá rồi, bất kể chúng ta có làm việc nhiều đến đâu.)
• I don’t think it’s fair that you change your plans at the last minute and expect everyone else to do the same. Our collective plan is written in stone since the beginning of the year. (Tôi không nghĩ nó công bằng khi bạn thay đổi những kế hoạch của bạn ở phút cuối và kỳ vọng mọi người khác làm giống vậy. Kế hoạch tập thể của chúng ta đã được viết trong đá kể từ đầu năm rồi.)
• Whether Hannah likes it or not, she’ll have to do the tasks as directed. The procedure is written in stone, because everyone has agreed on it. (Dù Hannah có thích điều đó hay không, cô sẽ phải làm những tác vụ như được chỉ đạo. Quy trình được viết trong đá, bởi vì mọi người đã chấp thuận nó rồi.)
• In this house, there are rules to follow. Without an exception. What is carved in stone is not to be changed. (Trong nhà này, có những luật lệ để theo. Không có ngoại lệ. Thứ được chạm trổ trong đá thì không được thay đổi.)
• Believing he deserves a day off, Luke asked his boss if someone else could cover his shift the following day. The answer he got was: “When I hired you, did I ever say that you were to change what had been etched in stone? Do we allow people to work someone else’s shift here?”. (Tin rằng anh xứng đáng được một ngày nghỉ, Luke hỏi chủ anh ta liệu ai khác có thể làm thay ca của anh ta ngày hôm sau không. Câu trả lời anh nhận được là: “Khi tôi tuyển anh, tôi có bao giờ nói rằng anh sẽ thay đổi những gì đã được khắc trong đá không? Chúng ta có cho phép người ta làm ca của ai khác ở đây không?”.)
• Rules are rules. That I understand. But I’m sick of this company with its stupid, inflexible rules. Everything is set in stone; everything except for one thing, myself. I quit! (Luật là luật. Điều đó tôi hiểu. Nhưng tôi chán ngấy công ty này với những luật lệ ngu ngốc, không linh hoạt của nó rồi. Mọi thứ được lắng trong đá; mọi thứ ngoại trừ một thứ, bản thân tôi. Tôi nghỉ!)
• Nick appreciates the things Elodie has done for him. Loving her is a different matter. His heart belongs to Julie. It’s is something that is set in stone, for now and for eternity. (Nick cảm kích những điều Elodie đã làm cho anh. Yêu cô là một việc khác. Trái tim của anh thuộc về Julie. Đó là một thứ đã được lắng trong đá, lúc này và mãi mãi.)
• It is unclear how we will be able persuade the principle to make an exception in your case. He is very keen on respecting the rules of the school. To him, they’re written in stone and must be followed by the book. (Không rõ làm cách nào chúng ta sẽ có thể thuyết phục hiệu trưởng cho ngoại lệ trong trường hợp của bạn. Ông rất nhiệt tình tôn trọng những luật lệ của trường. Đối với ông, chúng được viết trong đá và phải được tuân theo một cách chính xác.)
• I wouldn’t be too worried about Adam. The penalty that we think he’ll receive is not something that is set in stone; we still have time to appeal to the higher court. Plus, the penalty itself isn’t too bad. (Tôi sẽ không quá lo về Adam. Hình phạt mà chúng ta nghĩ anh ta sẽ nhận không phải là thứ gì được lắng trong đá; chúng ta vẫn còn thời gian để kháng cáo lên tòa án cấp trên. Hơn nữa, bản thân hình phạt đó không quá nặng.)
• Remember when we used to think we could help Connie become a better person? From what she did today, I think her personality is carved in stone. She’s corrupted permanently. (Nhớ hồi chúng ta từng nghĩ chúng ta có thể giúp Connie trở thành một người tốt hơn không? Từ điều cô làm hôm nay, tôi nghĩ tính cách của cô ta được chạm trong đá rồi. Cô ta đã gãy đổ vĩnh viễn rồi.)

Nếu bạn thấy bài học này hữu ích, mình nhờ bạn chia sẻ cho bạn bè và người thân cũng như xem thêm các bài viết khác tại trang web EngBits.com (bạn có thể bắt đầu tại ĐÂY).

• Watson made a little present for her daughter’s birthday. It was a small but lovely cake. She had no hope that her daughter would ever forgive her for what she had done. In fact, she had come to terms with the fact that her daughter’s hating her was a matter that was etched in stone. So the cake was made purely out of her love for the her daughter, with zero expectation of anything in return. (Watson làm một phần quà nhỏ cho ngày sinh nhật của con gái cô. Nó là một chiếc bánh nhỏ nhưng đáng yêu. Cô không có hy vọng rằng con gái cô sẽ bao giờ tha thứ cho cô về điều cô đã làm. Thực ra, cô đã chấp nhận thực tế rằng việc con gái cô ghét cô là thứ đã được khắc trong đá rồi. Nên cái bánh đã được làm từ không gì khác ngoài tình thương của cô dành cho con gái cô, với không chút kỳ vọng được đáp trả điều gì.)
• This may sound impossible, but how can we re-write the rules of this organization? I know everyone treats them as if they’re set in stone, but some of them are stupid, as we all know, and therefore should be modified. (Điều này nghe có vẻ bất khả thi, nhưng làm cách nào chúng ta có thể viết lại những luật lệ của tổ chức này? Tôi biết mọi người xem chúng như thể chúng được lắng đọng trong đá, nhưng một vài trong số chúng ngu xuẩn, như tất cả chúng ta đều biết, và do đó nên được chỉnh sửa.)
• Quinone needs external help to work on her project, because she doesn’t have enough experience to complete it alone, but it is forbidden for anyone outside the company to have access to the documents she has. Luckily for her, she has found a way to dodge what seems to be strictly written in stone. She is going to hire for a temporary position. She knows exactly whom she wants to hire. (Quinone cần sự giúp đỡ từ bên ngoài để làm dự án của cô, bởi vì cô không có đủ kinh nghiệm để hoàn thành nó một mình, nhưng [luật] cấm bất kỳ ai ở ngoài công ty được quyền truy cập những tài liệu cô có. May mắn cho cô, cô đã tìm ra một cách để tránh né thứ dường như đã được viết trong đá một cách nghiêm ngặt. Cô sẽ tuyển dụng cho một vị trí tạm thời. Cô biết chính xác cô muốn tuyển ai.)
• Without the intention of jeopardising the respect that I have earned from you, sir, I wish to make a request to re-consider Janine for the callback. The list of cast members is not yet finalised, nothing is set in stone at the present time. I vouch for Janine’s talent. (Không với dự định hủy hoại sự tôn trọng mà tôi đã đạt được từ ngài, thưa ngài, tôi mong ước được đưa ra đề nghị để xem xét lại Janine cho cuộc tuyển vai vòng trong. Danh sách những thành viên đoàn diễn chưa được chốt, không có gì được lắng đọng trong đá tại thời điểm này. Tôi cam đoan về tài năng của Janine.)
• We have a case of disobedience in our group. Our Code of Conduct is written in stone, and so are the punishments. Let this be an example for those who want to stand out from the crowd. (Chúng ta có một ca không vâng lời trong nhóm chúng ta. Bộ Quy tắc Ứng sử của chúng ta được viết trong đá, và những hình phạt cũng vậy. Hãy để đây là một ví dụ cho những ai muốn nổi bật trong đám đông.)
• To follow up on our announcement two days ago and address any unsettling rumours, we would like to clarify that as of this point, everything remains a plan to be reviewed and discussed. Nothing is set in stone, as we understand the significance of the potential ramifications that this plan can have on the well-being of our company’s members, that include yourselves, as well as that of the company itself. (Để tiếp theo thông báo hai ngày trước và giải đáp bất cứ tin đồn không ổn nào, chúng tôi muốn làm rõ rằng tại thời điểm này, mọi thứ vẫn là một kế hoạch sẽ được xem xét và bàn bạc. Không có gì được lắng đọng trong đá, bởi vì chúng tôi hiểu tầm cỡ của những hậu quả tiềm tàng mà kế hoạch này có thể mang lại cho sự an sinh của những thành viên của công ty, trong đó bao gồm bản thân các bạn, cũng như sự an sinh của bản thân công ty.)
• The deadline for the essay is tomorrow night. It is not etched in stone, but try not to be too late. I want to have a look at each of them before you submit them for your university applications. (Hạn chót cho bài luận văn là tối mai. Nó không được khắc trong đá, nhưng hãy cố gắng đừng quá trễ. Tôi muốn xem qua từng bài trong số chúng trước khi các em nộp chúng cho hồ sơ xin nhập học trường đại học của các em.)
• I have a few suggestions for the design of the logo. Nothing is set in stone yet, so just hear me out. We’ll decide later. (Tôi có vài đề nghị cho thiết kế logo. Không có gì được lắng đọng trong đá hết, nên cứ nghe tôi thử đi. Chúng ta sẽ quyết định sau.)
• Have fun a little, won’t you? You’re an adult now, you get to live your life your way. Nothing you do has to be carved in stone; today you behave like this, tomorrow you behave like that. No one is watching you. Enjoy your freedom! (Vui vẻ một chút đi, bạn sẽ không làm vậy sao? Bạn bây giờ là một người lớn, bạn có thể sống cuộc sống của bạn theo cách của bạn. Không có gì bạn làm phải được chạm trong đá; hôm nay bạn cư xử như thế này, ngày mai bạn cư xử như thế khác. Không có ai đang quan sát bạn hết. Hãy tận hưởng sự tự do của bạn đi.)
• What I wrote in my letter is what is written in stone. You cannot convince me to change my words, let alone change my heart. (Điều tôi đã viết trong thư của tôi là điều được viết trong đá. Bạn không thể thuyết phục tôi thay đổi lời của tôi, chưa nói đến thay đổi con tim tôi.)

Vậy là hết bài!

Nếu bạn thấy bài học này hữu ích, mình nhờ bạn chia sẻ cho bạn bè và người thân cũng như xem thêm các bài viết khác tại trang web EngBits.com (bạn có thể bắt đầu tại ĐÂY).

Bạn còn điều gì thắc mắc về bài học? Điều gì về tiếng Anh đang làm bạn trằn trọc, ăn không ngon, ngủ không yên? Hay đơn giản là bạn chỉ muốn say “Hi!”? Hãy để lại lời bình luận bên dưới hay gửi email về địa chỉ contact.engbits@gmail.com nhé!